گردشگری مذهبی و نقش آن در توسعه گردشگری

گردشگری مذهبی یکی از قدیمترین گردشگری ها میباشد به علاوه بقاع متبرکه و اماکن مذهبی علاوه بر قداست و معنویت منحصر به فرد خود، بیانگر آداب و رسوم، باورها و اعتقادات واندیشه های مردم است. این روزها با بازگشایی مراکز مذهبی و اقامتگاه و هتل ها سفرها به شهرهای مذهبی از جمله مشهد افزایش می یابد و با توجه به بالابودن آمار توریست مذهبی قطعا وضعیت هتل ها بعد از خسارتی که توسط ویروس کرونا وارد شده بود، رونق پیدا میکند و رزرو هتل های شهرهای مذهبی از جمله مشهد به مبلغ قابل توجهی خواهد رسید.

ایران در نقطه اصلی توریست مذهبی

به لحاظ موقعیت فرهنگی مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه قابل توجهی در ایران است؛ به گونه ای که تنوع مراکز، آثار و ابنیه تاریخی و عبادتگاههای ادیان مختلف موجود در مناطق مختلف کشور، مو قعیت ایران را در تمام دنیا کم نظیر کرده است.

شهرهای مذهبی ایران

• قم (حرم حضرت معصومه)
• مشهد(حرم امام رضا)
• یزد(آتشکده ها)
• شیراز(حرم شاه چراغ)
• اصفهان(مسجد شیخ لطف الله - مسجد جامع -مسجد امام خمینی-  کلیسای وانک - آتشکده مهربین)

توریسم مذهبی

بازدید گردشگران (با تعریف ویژه جهانگردی) از اماکن مقدس نظیر زیارتگاه‌ها؛ مقابر امامزاده‌ها و نظایر آنها. توریست مذهبی، گردشگرانی فرهنگی هستند که برای زیارت اماکن، آثار، یادمان‌های مذهبی، انجام اعمال مذهبی و دینی، ترویج و آموزش و گذران اوقات فراغت در مکان‌ها و مراکز مذهبی جهان سفر می‌کنند گردشگری مذهبی تمامی مذاهب و ادیان را شامل می‌شود. گردشگران مذهبی ممکن است بارها به زیارت اماکن مقدس بروند و یک بار رفتن به این اماکن، آن‌ها را از مراجعه مکرر منصرف نمی‌کند.

گردشگران مذهبی بر دو نوع هستند:

1- یکی زائران، یا کسانی که انگیزۀ آنها از مسافرت، فقط انجام امور مذهبی است، و زمان و مدت اقامت شان، تابع اوقات فراغت نیست؛

2-گردشگران مذهبی که ضمن انجام زیارت و شرکت در مراسم مذهبی از مکان‌های دیگر گردشگری اعم از مذهبی و غیر زیارتی نیز دیدن می‌کنند و یا به عبارتی دیگر، اهداف مسافرت آنها چند منظوره با اولویت زیارت است.

نقش مذهب در جهانگردی

در دسته‌بندی مذهب در جهانگردی به دو دست دو دسته مختلف از جهانگردان روبرو می‌شویم، دسته اول کسانی که از اماکن مقدسه در دین خود بازدید می‌نمایند و گروه دوم کسانی که از اماکن مقدسه سایر ادیان دیدن می‌کنند.جهانگردی دینی ویژه کسانی است که برای مقصد، ارزش دینی و معنوی قائلند. سفر حج از مثال‌های بارز این نوع جهانگردی است . مذاهب مختلف باید بردباری بسیار نشان دهند و تعهد بیشتری نسبت به مذاهب و ادیان دیگر احساس کنند زیرا تبادل افکار میان ادیان به همراه فعالیت‌های فرهنگی مختلف می‌تواند بخشی مثبت از جهانگردی را تشکیل دهد.

  ویژگی‌های گردشگری مذهبی

1. مکان‌های مذهبی و زیارتی جایی برای دیدار و ارتباط مردم با فرهنگ‌ها و مذاهب است.
2. سفرهای مذهبی اثرات منفی زیست محیطی و فرهنگی ـ اجتماعی کمتری نسبت به سایر سفرها دارند.
3. تمامی افراد جامعه از هر قشر اجتماعی، چه فقیر و چه غنی می‌توانند به چنین سفرهایی بروند.
4. گردشگری مذهبی مختص طبقه‌ی خاصی از جامعه نیست.
5. افرادی که بیشتر تمایل دارند به سفرهای مذهبی بروند، اغلب در جستجوی معنویات بوده و زیاد تنوع‌طلب نیستند و سادگی را ترجیح می‌دهند.
6. اغلب گردشگران مذهبی افرادی آرام، صلح‌طلب و مطیع قانون هستند.
7. اغلب سفرهای مذهبی مانند سفر حج یا زیارت عتبات عالیات، به‌صورت دسته جمعی و گروهی است و کاملا سازمان یافته است.
8. اغلب در اماکن مذهبی  و مقدس بازارچه‌هایی وجود دارد که در آن‌ها صنایع دستی قدیمی، طرح‌ها و تولیدات باستانی آن منطقه تهیه و عرضه می‌شود.
9. سفرهای مذهبی اغلب فصلی هستند و در ایام خاصی از سال انجام می‌گیرد مانند سفر حج تمتع.
10. گردشگری مذهبی جنبه‌ی ی نیز دارد و به‌همین دلیل است که اماکن مذهبی و مقدس جز اماکن ملی کشورها قرار دارد و برای برپایی مراسم‌ها و جشن‌های ملی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

راهکارهای افزایش پتانسیل گردشگری مذهبی

• در اولویت قرار گرفتن توسعه توریسم مذهبی در تها  و برنامه های سازمان های متولی امر گردشگری
• تأمین امنیت شهری و سفرهای بین راهی جهت ورود گردشگران به استان
• تأمین اعتبار و تسهیلات لازم جهت توسعه ظرفیت ا و زیرساختهای لازم در کنار بقاع متبرکه
• راه اندازی سایتها و وبلاگ های اینترنتی برای معرفی جاذبه های گردشگری و توسعه گردشگری مجازی
• ایجاد تسهیلات خدماتی، رفاهی، پذیرایی، بهداشتی، حمل و نقل، بازرگانی و اقتصادی برای آسان تر شدن جذب گردشگر و زائر
• استفاده کردن از قابلیتهای ماه مبارك رمضان در جذب گردشگر
• تبلیغات ی، فرهنگی، اجتماعی در حوزه شناخت آداب و رسوم، فرهنگ زیارتی
• تکریم زائران و گردشگران
• ایجاد امنیت اجتماعی، روانی، فرهنگی زائران
• کنترل و نظارت بر تمام خدمات ارائه شده برای زائرین و گردشگران
• تشویق سرمایه گذاران جهت مشارکت در احداث زیرساخت در کنار جاذبه های مذهبی